19. yüzyılda Çin’de ve Osmanlı’da İngiliz Emperyalizminin İki Yüzü
“Karl Marx’ın XIX. yüzyıl ortalarında, Çin’de İngiliz emperyalizmini konu alan makalelerini dilimize çevirirken, Osmanlı Devleti’ndeki aynı dönemin olaylarını incelemek ve bu kitapla bütünleştirmek istedik. Böylece, birbirinden uzak iki doğu devletini, aynı dönemin koşulları içinde birbiriyle karşılaştırınca, İngiliz (ya da Batı) sömürü aygıtının iki yüzü daha belirgin biçimde ortaya çıktı. K. Marx’ın makaleleri, bu sömürü aygıtının, acımasız, kan dökücü, hunhar yüzünü sergiliyorken, biz de aynı emperyalizmin Osmanlı Devleti’ndeki, kurnaz, yumuşak ve dolandırıcı yüzüyle karşılaştık. O nedenle bu kitap hem bir çeviri ve hem de o çeviriyi destekleyen bir tarih incelemesi niteliğine büründü.”
Ali Nejat Ölçen
…
“Karl Marx ve İngiliz Emperyalizmi’nde Çin ve Osmanlı İmparatorluklarının yıkılışını hızlandıran XIX. yüzyıldaki ‘dışa açılma’ süreçleri ve bunların ardındaki emperyalist sömürü ve denetim ilişkileri tutarlı bir biçimde sergilenmektedir. Kapitalizmin bir ‘dünya sistemi’ olarak başatlığı ve onun merkez ve çevre ülkeleri arasındaki eşitsizliği pekiştiren siyasal ve ekonomik kurumsallaşması süregeldikçe, Çin ve Osmanlı’nın XIX. yüzyıl deneyimlerini aktaran bu tür çalışmalardan akılda kalacak çok şey, çıkarılacak çok ders vardır.”
Ayça Tekin-Koru & Oktar Türel
