Yanılsama Zincirlerinin Ötesinde
İnsan soyu kendini doğa anadan emek süreciyle yavaş yavaş kurtarır. Bu kurtulma süreci içinde düşünsel ve duygusal güçlerini geliştirip büyür. Bağımsız ve özgür insan olur. İnsan, doğayı tam olarak kendi ussal denetimi altına alabildiğinde, toplum karşıt sınıfsal özyapısını yitirdiğinde “tarihöncesi” sona ermiş olacak ve gerçek “insansal tarih” başlayacaktır. Bu tarih içinde özgür insanlar, doğa ile alışverişlerini planlayıp düzenleyecekler; tüm toplumsal yaşamın amacı ve ereği, emek ve üretim değil, ama insanın güçlerinin bir kendinde erek olarak ortaya çıkması olacaktır. Marx’a göre bu, insanın içinde türdeşleri ve doğa ile tam olarak birleşeceği özgürlük alanıdır.
