Felsefe -dünyayı fetheden, tamamen özgür kalbinde bir damla kan hala atmaya devam ettiği sürece- Epikuros’la birlikte her zaman muhaliflere cevap verecektir: Dinsiz olan, kitlelerin tanrılarını küçümseyen değil, kitlelerin düşüncelerini tanrılara atfeden kişidir. Felsefe bunu bir sır haline getirmez. Prometheus’un itirafı -açık sözlerle, barındırdığım tüm tanrılar için, insanın öz-bilincini en yüksek tanrılık olarak tanımayan tüm göksel ve yeryüzü tanrılarına karşı kendi itirafı, kendi yargısıdır. Bunun dışında hiçbir şey olmayacaktır.
Dolayısıyla tarihin görevi, hakikatin öte yüzünün ortadan kalkmasından sonra, bu yüzün hakikatini tesis etmektir. Sonra, tarihin hizmetinde duran felsefenin görevi, insanın kendine yabancılaşmasının kutsal yönünün maskesi düştükten sonra, kendine yabancılaşmanın kutsal olmayan yönünün maskesini düşürmektir. Gök eleştirisi bununla birlikte yeryüzü eleştirisine, din eleştirisi hukuk eleştirisine, teoloji eleştirisi siyaset eleştirisine dönüşür.
Felsefe proletaryada maddi silahını bulduğu gibi, proletarya da felsefede manevi silahını bulur; ve düşüncenin şimşeği saf halk zeminine temelden çarptığı anda, insanın kurtuluşu tamamlanacaktır. Bu kurtuluşun başı felsefe, kalbi ise proletaryadır. Proletarya yükselmeden felsefe gerçekleşemez, felsefe gerçekleşmeden proletarya yükselemez.
İnsanlar kendi tarihlerini kendileri yaparlar, ama onu tüm kumaştan yapmazlar; onu kendi seçtikleri koşullar altında değil, hemen el altında bulunan, verilen ve aktarılan koşullar altında yaparlar.
Karl Marx
