Tanzimat Dönemi, Osmanlı Devleti’nin klasik devrinden itibaren sürdürdüğü devlet ve hukuk yapısının köklü değişiklere uğramasının başlangıcı olarak kabul edilebilir. Türk sosyal bilimler literatürü, modernleşme ile birlikte ülkenin karşı karşıya kaldığı sorunları çözümlemek için bu dönemde meydana gelen değişimleri inceleme gereği duymuştur. Tarih, iktisat, sosyoloji, edebiyat, sanat tarihi alanlarının büyük isimleri, toplum ve devlete dair değişimleri Tanzimat dönemini dikkate alarak çözümlemektedir.
Türkiye Cumhuriyeti Devleti, kurulmasının akabinde hukuk alanında büyük resepsiyonlar yapmıştır. Ancak, hukukta değişim, Cumhuriyet idaresinden çok önce, Tanzimat dönemi ile başlamaktadır. O halde, Türkiye’nin hukuka dair sorunları, Tanzimat döneminde yapılan tartışmalardan başlanarak anlaşılabilir. Düşünce tarihi bir mücadele sahası olmaktan ziyade bugünü anlamlandırmada yapacağı katkı nispetiyle değerlidir.
Adalet, idare, mahkemelerin yargılama ve çalışma usulleri, anayasacılık, hukuk – ahlak etkileşimi, kanun iktibası gibi bugün de etrafında geniş tartışmalar süren meseleler, Tanzimat’tan itibaren Türk fikir hayatının merkezinde yer almaktadır. Çalışmamızda büyük değişim sürecinin bir bölümü, Türk tarihinin büyük mütefekkiri, vatan şairi, roman yazarı, muharrir, devlet ve sanat adamı Namık Kemal’in hukuka dair düşünceleri çerçevesinde incelenecektir.
