Fuat Süreyya Oral, 1934 yılında Velid Ebüzziya’yı ziyaret edip, gazeteci olmaya karar verdiğini söyleyerek, kendisine basın tarihiyle ilgili kaynak önermesini rica ettiğinde aldığı yanıt oldukça manidardır: “Ne tarihi? Bu mesleğin bir tarihi yoktur, olacaksan bunun için gazeteci ol.”
Tabii ki o günden bu yana, Türkiye basın tarihi üzerine çeşitli çalışmalar yayımlanmış, bu eksiklik bir ölçüde giderilmiştir. Ancak, tarih yazımının ulaşılan yazılı belgeler üzerinden yapılması çeşitli kısıtlamaları da beraberinde getirmektedir, çünkü gazeteciler haberleri, röportajları ve yazılarıyla tarihe not düşerken, birçok tarihi olayın birinci elden izleyicileri olarak hepsini yazamadıkları paha biçilmez değerde tanıklıklar da biriktirirler. Dolayısıyla basın tarihi alanının sözlü tarih çalışmaları ile zenginleştirilmesine ihtiyaç duyulmaktadır.
İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Gazetecilik Bölümü tarafından yürütülen Türkiye Sözlü Basın Tarihi Araştırma Projesi işte bu boşluğu doldurmayı amaçlamaktadır.
Proje verilerinin Türkiye Sözlü Basın Tarihi adı altında, üç ciltlik bir dizi halinde okuyucu ile buluşturulması planlanmıştır. Dizinin bu ilk cildinde 1910-1926 yılları arasında, yani Osmanlı İmparatorluğu’ndan Türkiye Cumhuriyeti’ne geçiş sürecinde doğmuş ve ne yazık ki çoğu artık aramızda olmayan gazetecilerle yapılmış görüşmeler yer alıyor. Onların tanıklıkları Cumhuriyet tarihinin önemli dönüm noktalarına ilişkin zengin bir malzeme de sunuyor. Diğer yandan, Türkiye basın tarihi, Türkiye’nin demokrasi tarihinin ayrılmaz bir parçasıdır. Demokratikleşme sürecinin inişli çıkışlı yollarında ilerleyen bir ülkede, doğruyu duyan, gerçeği gören gazetecilerin duyduklarını ve gördüklerini yazdıkları için çektikleri çilelerin tarihidir.
Tanıklıklarda, ülkemizde gazeteciliğin kurucu kuşağının meslek ilkeleri ve demokrasi adına çektiği çilelerin izleri de sürülebiliyor. Türkiye Sözlü Basın Tarihi, sadece gazetecilik mesleğinin değil, Türkiye tarihinin bilinen, bilinmeyen çeşitli yönlerine ışık tutan; sadece basın tarihi araştırmacılarına değil, Türkiye’nin dününü anlamak isteyen tüm okurlara yararlı olacak değerli bir çalışma.
