Ordinaryüs Prof. Dr. Ahmet Süheyl Ünver’in İstanbul’la ilgili matbu kitap ve yazılarının, (kızı Gülbün Mesara’nın katkılarıyla) Prof. Dr. İsmail Kara tarafından kronolojik sırayla bir araya getirildiği ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) tarafından ilk kez 1995 yılında yayınlanmış olan “İstanbul Risaleleri” isimli 5 ciltlik eser, İBB Kültür A.Ş. tarafından yeniden yayımlandı.
Başarılı bir tıp doktoru olmasına rağmen daha çok Türk kültürüne / Osmanlı medeniyetine dair çalışmaları ve eserleriyle anılan Ord. Prof. Dr. Süheyl Ünver, “Herkesin bir mesleği olmalı, bir de meşgalesi. O meşgale, bütün kültürümüzdür” diyordu.
Bir mektubunda, “… ben İstanbulluyum. 1000 sene Bizans devrinde Hristiyandım. Fatih’imiz İstanbul’u aldı, Müslüman oldum. 500 sene de bu. Dile kolay, 1500 yaşındayım” diyor, 1975 yılında Diyanet Gazetesi’nde İstanbul’a olan sevgisini şöyle dile getiriyordu:
“İstanbul, bütün Türk tarihinin, Türk coğrafyasının bir terkibi, bir hülâsası ve tecellisi olmuştur. Bu idrak, beni gün geçtikçe sarmaya ve İstanbul’a bağlamaya başladı. Anladım ki hakiki vatan ve insanı mesud edecek tek yer, bu vatanın ruhunu teşkil eden bu şehirdir.”
Ünver, 1971 yılında da Hayat Tarih Mecmuası’nda İstanbul’a dair şu değerlendirmede bulunmuştu:
“İstanbul, güzel şehir. O kadar ki, dünya yüzünde eşi, emsali yok. İmar edin güzel, bakımsız bırakın yine güzel. Tabiat, onun her asırda ihmal olunacağını bildiği için, sakinleri ve idarecileri burasını ihmal ederlerse yine güzel kalsın diye, bizim hilafımıza birçok harikalar katmış.”
Başarılı bir tıp doktoru ve tıp tarihçisiydi. İbn Sînâ, Sabuncuoğlu Şerefeddin, Hacı Paşa, Hekimbaşı Sâlih b. Nasrullah Efendi gibi şahsiyetlerin hayat hikâyeleri ve tabâbete katkılarını incelemişti. Tıp alanındaki pek çok çalışmasının ve yayınlarının yanı sıra o, hayli başarılı bir ressam ve süsleme sanatçısıydı.
Süheyl Ünver, Türk-İslâm medeniyetinin muhafaza ve ihya edilmesi için olağanüstü çalışmalar yapmış, medeniyetimize dair ulaşabildiği her unsuru, yok olup gitmemesi için kayıt altına almıştı. Başta İstanbul olmak üzere, gezdiği her şehir için seyahat defterleri hazırlamış, bu defterleri şahsî intibaları, notlar ve gazete kesikleri, fotoğraflar, karakalem ve sulu boya resimleriyle zenginleştirmişti.
Ünver, okulunun savaş sebebiyle kapalı olduğu günlerde bile, daha 18 yaşındayken Karacaahmet’teki mezar taşlarının süslemelerini toplamış, çevresindeki yaşlılarla konuşmuş, onların tecrübelerini, kültürel hafızalarındaki bilgileri kayda geçirmiş, İstanbul’un küçük camilerini, çeşmelerini, sebillerini, kahvehanelerini dolaşmış, resimlerini çizmiş, haklarında notlar tutmuştu.
Süheyl Ünver’in bir belge olarak resimlediği tarihî cami, konak, hamam, çeşme vb. mimarî yapılar ve yine bunlara ait süsleme örneklerinin çoğu artık yok olmuş durumda; ama onun defterlerinde ve özel koleksiyonunda hâlâ yaşamaya devam ediyor…
İBB Kültür A.Ş. tarafından yayımlanan “İstanbul Risaleleri” isimli 5 ciltlik eser, onun ömrü boyunca derleyip toparladığı özellikle Fatih dönemine dair İstanbul bilgileriyle dolu bir hazine niteliğinde…
“İstanbul Risaleleri”nin ana konu başlıkları şöyle:
1. CİLT:
İstanbul ve Boğaziçi Ressamı Ali Rıza Bey
Şerefeabad
Mahya ve Mahyacılık
İstanbul’un Bazı Acı ve Talı Sularının Halkça Maruf Şifa Hassaları Hakkında
Kadıköyü’ne Unvanı Verilen Hızır Bey Çelebi
Fatih’in Oğlu Bayezid’in Su Yolu Haritası Dolayısıyle 140 Sene Önceki İstanbul
İstanbul Üniversitesi Tarihine Başlangıç / Fatih Külliyesi ve Zamanı İlim Hayatı
İstanbul Külliyesi İlk Reisi ve Zamanı Ulemasının Başı Sıfatıyle Fatih Sultan Mehmed ve Devri Alimlerinin İlmî Varlıklarına Kısa Bir Bakış
2. CİLT:
İlim ve Sanat Bakımından Fatih Devri Notları-1
Fatih Devri Fıkraları
Hattat Ahmed Karahisarî
Karahisarî Yazılarından Birkaç Yaprak
Türk Pozitif İlimler Tarihinden Bir Bahis / Ali Kuşci, Hayatı ve Eserleri
Müzehhip Karamemi, Hayatı ve Eserleri
3. CİLT:
Fatih Sultan Mehmed’in Ölümü ve Hadiseleri Üzerine Bir Vesika
Türkiye Gıda Hijyeni Tarihinde Fatih Devri Yemekleri
15. Asır Sade Türk Yemekleri Çeşitleri
15-18. Asırlar (İstanbul’a Ait Türk Yiyeceklerini ve Kısmen Adetlerini Bütünleyici Bazı Malumat)
Fatih Devri Yemeklerini ve Gıda Tarihimizi İlgilendiren Bahisler
İstanbul’da Sahabe Kabirleri
Fatih Sultan Mehmed ve Babası İle Oğlu Resimleri Yapan Ressam Levnî ve Biyografisi
Fatih Aşhanesi Tevzi’namesi
4. CİLT:
İstanbul Fethiyle Kalelerinin Manzum ve Mensur Tarih İbareleri
Hattat Şeyh Hamdullah ve Fatih İçin İstinsah Ettiği İki Mühim Tıbbî Eser
İlim ve Sanat Tarihimizde Fatih Sultan Mehmed
Fatih Külliyesi Camii
Hekimbaşı Ömer Efendi, Hayatı ve Eserleri
Geçmiş Dönemlerde Kıyafet Resimlerimiz
Fatih Devri Saray Nakışhanesi ve Baş Üstadı Baba Nakkaş
Fatih’in Çocukluk Defteri
5. CİLT:
Ressam Ali Rıza Bey’e Göre Yarım Asır Önce Kahvehanelerimiz ve Eşyası
İstanbul Rasathanesi
Takiyyüddin, Hayatı ve Eserleri
İstanbul’un Mutlu Askerleri ve Şehit Olanlar
“İstanbul Risaleleri”ndeki bu ana başlıklar, onlarca alt başlık altında ayrıntılı olarak inceleniyor.
“İstanbul Risaleleri”ne, istanbulkitapcisi.com’dan % 20 indirimle sahip olabilirsiniz.
