Enerji, doğa ve toplum yaşamı için önemli bir etmendir. Enerji üretimi, dönüşümü ve tüketimi, çevre ve sürdürülebilir bir gelişme için önemli bir girdi olarak dikkate alınır. Enerji üretimi, ekosistemi bozan önemli çevresel sorunlara neden olur. Enerji sistemleri ile enerji üretiminden, tüketimine ve atılmasına kadar gerçekleşen değişik aşamalarda çevreye değişik salımlarda bulunulur. Bunlardan en önemlisi de sera gazı salımlarıdır. Çevresel ve sürdürülebilir bir gelişme için, bu salımların en az seviyede olması gerekir. Son zamanlarda, çevre ve insan sağlığına zararlı kirletici madde salımlarıyla ilişkili mevcut çevresel sorunlar için önemli çözümler geliştirilmiştir. Bu çözümler arasında yenilenebilir enerji kaynakları önemli yer almaktadır.
Günümüzde ülkelerin ekonomik ve sosyal kalkınma için en önemli sorunlarından birisi de ucuz, temiz, güvenilir ve kolay elde edilebilen bir enerji kaynağı sağlamaktır. Bu amaçla, yeni ve yenilenebilir enerji kaynakları ile etkin ve ucuz enerji üretim/kullanım teknolojilerinin geliştirilmesine yönelik yoğun araştırmalar sürdürülmektedir. Özellikle artan nüfus, şehirleşme ve endüstrileşme pek çok yıldır fosil yakıtlarla karşılanan enerji gereksiniminin daha da fazlalaşmasına neden olmaktadır. Fosil yakıtların tükenmesi ve fiyatlarının devamlı artmasının yanı sıra, yanmaları sonucu çevreye verdikleri zararlar ve insan sağlığı üzerindeki etkileri de önemlidir. Fosil yakıtların yoğun bir şekilde yakılması sonucunda, başta CO2 olmak üzere, atmosferde sera gazlarının giderek artması ve buna bağlı olarak dünyamızın ısınması olayı, sera etkisi nedeniyle küresel ısınma olarak tanımlanır. Son yüzyılda artan CO2 derişimi nedeniyle, dünyamızın ortalama sıcaklığında bir artma olduğu saptanmıştır. Dünya sıcaklığının artması, yeryüzüne yakın yerlerde ısınmaya, hava kürenin yukarı kısımlarında ise soğumaya neden olacaktır. Bu durumda, yüksek basınç sistemlerinin etkileneceği ve buna bağlı olarak da aşırı iklim koşullarının görüleceği tahmin edilmektedir. Enerji üretimi ve kullanımı ile ilgili bazı değişiklikler yapılarak, sera etkisinin oluşmasına neden olan bu gazların miktarını azaltmak mümkündür.
Yenilenebilir enerji kaynakları, fosil enerji kaynaklarına kıyasla, insan ve çevresi açısından daha az zararlı olan; güneş, hidrolik, rüzgar, jeotermal, biyokütle ve deniz enerjileri gibi doğal enerji kaynaklarıdır. Bu derleme çalışmasında, yenilenebilir enerji kaynakları ve kullanımına ilişkin temel bilgiler verilmiştir. Çalışmanın, enerji kullanımı ve yönetimi ile ilgilenenlere yararlı olmasını dilerim.
Prof.Dr. H. Hüseyin ÖZTÜRK
