Bütün tarihi öğrenmek ve bir vak'alar koleksiyonu olarak tam ma'nâsıyla bilmek, esâsen imkânsız olduğu gibi, ma'nâsızdır da; çünkü tek tek vak'aların yekûnu olan, yorumun işe karışmadığı bir tarih faydalı değildir.
Halbuki, tarihî hâdiseleri anlamaya çalışır, hâdiselerin sebeplerini izah etmeye kalkışarak, kendinize göre bir tarih yorumu yaparsanız; tarih değil, tarih felsefesi yapmış olursunuz. Tarih felsefesi, tarihi yorumlamak, tarih hakkında düşünmek demektir.
