Anadolu’da yaşayan Türk aşiretleri hakkında Divanı Hümayun mühimme defterlerinde mukayyet hükümleri havidir. Bu hükümlerde bütün aşiretler hakkında malumat yoktur; çünkü her hüküm ancak bu aşiretler herhangi bir vazifeye me’mur oldukları veya aşiretler arasında yaylak ve kışlak yüzünden bir münazea vukua geldiği ve her hangi bir aşiret diğerinin tecavüzüne maruz kaldığı ve yahut iskân olunan aşiretler iskân mahallerinden kaçıp Anadolu’nun ötesinde berisinde şekavetle meşgul oldukları zaman bu hallerin önünü almak için yazılmıştır.
Türk aşiretlerinin çoğu Anadolu’da, bir kısmı da Rumeli’ndedir. Has, ziamet ve timarlarda yaşayan bütün reaya hakkında olduğu gibi, bu aşiretleri de nizam ve inzibat altına almak, imparatorluğun müdafaası için onların da kuvvet ve kudretlerinden istifade etmek için kanun ve nizamlar vaz’edilmiştir.
* * *
Yörükler konar göçerlikten vaz geçerler ve davarlarını dağıdarak ziraat ve hirasetle meşgul olurlarsa, artık yörüklükten çıkarlar, raiyyet olurlardı.
* * *
Aşiretler uzun müddet konar göçer bir halde yaşadılar. Hicri on birinci asırdan itibaren bunların iskânına başlandı. İskân mahalli olmak üzere Raka havalisi münasip görüldü. Fakat bunlar iskânı bir türlü kabul etmiyorlardı. Ekserisi müsellah kuvvetlerle Raka’ya sevk edilirler, aradan bir müddet geçer geçmez tekrar kaçarlar, Anadolu içlerinde başka cemaatlerin içlerine sığınırlardı.
* * *
İşte bu kitap, Rumeli’nde ve Anadolu’da yaşayan Yürüklerle Türkmen cemaatleri hakkında Divanı Hümayun tarafından yazılan hükümleri cami’dir.
