Kayıt dışı ekonomi kapitalist rekabetçi bir yapıda varlığını herkesin kabul ettiği ancak doğası gereği boyutlarını bilemediği, bu bilinemezlik yüzünden kendisine çok fazla önem atfettiği, gizemli bir durum haline getirdiği, akademik çalışmalara da çok fazla girmemiş bir konudur. Bu yönüyle kayıt dışı, ekonominin “bilinen bilinmeyenidir”. Kayıt dışı, ekonomik faaliyetin mevcut yasa ve düzenlemeler dışında kalması sonucunu ortaya çıkarmaktadır. Doğası gereği doğrudan gözlemlenemeyen kayıt dışı ekonomi, ülkelerin ekonomik, tarihi, sosyal, siyasi özelliklerine göre şekillenmekte ve ekonomik yapı içerisinde alternatif bir düzen olarak ortaya çıkmaktadır. Her ülkenin kayıt dışısı kendine göredir. Ancak son dönemlerde serbestleşme ve kuralsızlaşmanın getirdiği küreselleşme bağlamında kayıt dışının da içeriği evrenselleşmeye başlamıştır. Piyasa denge fiyatlarını bozan, rekabeti zedeliyen kayıt dışının kendisi gibi bununla mücadele de sınırlar üstü, küresel boyutlarda yapılmakta, en azından söylem düzeyinde de olsa bu hedeflenmektedir. Tarih içinde kayıt dışı faaliyetlerin, sermayenin ilkel birikimi çerçevesinde varlığı kamu otoritelerince kabul edilebilmişken onun ekonomik ilişkilerin düzenlenmesinde oynadığı öncü rolün de ilelebet devam etmesine izin verilmeyeceği açığa çıkmıştır. Kayıt dışı ekonomi öncelikle bir sermaye birikim sorunudur. Bu anlamda kayıt içi ekonomiyle tamamlayıcılık ilişkisi vardır. Eğer kayıt dışı çok büyürse kayıt içi ekonomiyi ve piyasa mekanizmalarını boğar, yok eder. Kapitalizmin kaotik yapısı bu durumu teşvik edici unsurlarla doludur. O yüzden kayıt dışı ekonominin boyutlarını bilmek ekonominin iyi yönetilmesinin bir parçasıdır. Özellikle kayıt dışı ekonominin büyük boyutlara ulaşması, buna yönelik politikaların geliştirilmesi önem kazanmaktadır. Dolayısıyla kayıt dışı ekonominin ölçümlenmesi, neden ve sonuçlarının tespit edilmesi, kayıt dışı ekonominin “fayda” ve zararlarının ortaya konulması, konuya ilişkin ne tür politikalar geliştirilebilir sorusunun yanıtlanmasına yardımcı olacaktır. Bu yönüyle kayıt dışı ekonomi konusunda ortaya konulacak akademik araştırmalar, bilimsel çalışmalar karar vericiler için yol gösterici nitelikte olacak ve iktisadi kalkınma için uygun politikalar geliştirilmesine katkı sağlayacaktır. Bu çalışma kayıt dışının ölçümlenmesi, neden ve sonuçları, ekonomik olan ile olmayan arasındaki etkileşimi Türkiye özelinde incelemektedir.
