Bu kitap İngilizce okuma becerilerinizi geliştirmeyi hedeflemektedir. Okuma, hem TOEFL, IELTS ve PTE gibi uluslararası sınavların hem de üniversitelerin hazırlık sınıflarını geçmek için uygulanan proficiency sınavlarının önemli bir parçasını oluşturuyor. Okuma becerisi, birçok alt beceriyi de içeriyor. Örneğin, öğrenciler üst seviyelerde bile bazen karmaşık gramer yapısı nedeniyle ifadeleri anlayamayabiliyorlar ya da yanlış anlıyorlar. Akademik okuma sınavları, öğrencilerden aynı zamanda çıkarım yapmak, sebep-sonuç ilişkilerini anlamak, yazarın amacını veya metnin genel konusunu belirlemek gibi çeşitli bilişsel becerileri de kullanmalarını bekliyor. Yine de, yabancı dil öğrencileri için okuma metinlerindeki başarının temelini kelime bilgisi oluşturuyor diyebiliriz. Elbette, okuduğunu anlamak için yeterli kelime bilgisine sahip olmanın faydalı olacağı aşikâr; dolayısıyla, muhtemelen zaten farkında olduğunuz bir konu bu (değildiyseniz de üzülmeyin, hep yeni şeyler öğreniyoruz). Ancak, kelime bilgisinin ne kapsamda olacağını, hedefimizde olan sınavlarda hangi kelimelerin daha sık görüldüğünü ve bu kelimeleri ne derinlikte bilmek gerektiğini bilmek biraz uzmanlık işi. Örneğin 2000 yılında yapılan bilimsel bir araştırma (Hu & Nation, 2000), dışarıdan herhangi bir yardıma ihtiyaç duymadan ileri düzey bir okuma parçasının tamamını anlamak için parçada geçen kelimelerin yaklaşık %98’ini bilmek gerektiğini ortaya çıkarmıştır. Yani okuma sırasında her on kelimeden birini, o kelimeyi bilmediğiniz için tahmin etmek zorunda kalıyorsanız, bu sınavlarda en üst düzeyde başarı göstermeniz çok zor. Tabi, “zaten TOEFL’dan 120 almayı amaçlamıyoruz” diyebilirsiniz. Ama genelde üniversitelerin sınavlarında, veya TOEFL, IELTS gibi sınavlarda beklenen minimum puanı almak için önemli akademik kelimelere hakim olmanız gerekiyor. Başka bir bilimsel araştırma, akademik metinlerde karşılaşılan en sık 570 kelimeyi listelemiştir (Coxhead, 2000). İngilizce’deki bütün kelimeleri bilmeniz mümkün değil (Türkçe’de de mümkün değil); o nedenle, kelime haznenizi zenginleştirirken hedefinizdeki kelimeler en çok işinize yarayacak kelimeler olmalıdır. Kelime bilgisi ile ilgili bir diğer bilimsel gerçek ise kelime bilginizin algısal seviyede (receptive) ya da üretken seviyede (productive) olabileceğidir. Yani bir kelimeyi, sadece gördüğünüzde anlamını hatırlama seviyesinde mi biliyorsunuz yoksa bu kelimeyi kendiniz yazarken ve konuşurken de üretken olarak kullanabiliyor musunuz? Okurken, birçok sınavda kelimeleri üretken olarak bilmeniz gerekmiyor, ancak akademik dil sınavlarında yazma ve konuşma kısımları da olduğundan, kelimeleri üretken olarak kullanabilmeniz gerekir. Bu sebeplerden, bu kitap, yukarıda bahsi geçen akademik kelime listesini hedeflerinden biri olarak belirleyerek çeşitli kelime çalışmaları sunuyor, bolca örnek cümle ve bu cümlelerin Türkçe karşılıkları ile kelimeleri farklı bağlamlarda defalarca görmenize olanak sağlıyor, ve sistematik biçimde seviyesi artan okuma metinleri egzersizleriyle hem kelime bilginizi pekiştiriyor hem de sınavlardaki çeşitli soru formatlarına sizi hakim hale getirmeyi amaçlıyor.
Dil öğrenenlere, çoğu İngilizce öğretmeni İngilizce-İngilizce sözlükleri kullanmayı ve kelimenin bağlamını ve kullanım şekillerini öğrenmek için oradaki örnek cümleleri incelemeyi tavsiye etmiştir. Fakat, bunu yaparken öğrencilerin zorlandıkları önemli bir nokta var: örnek cümlelerde de bilmedikleri kelimeler olduğu için o cümleleri anlamakta zorlanıyorlar, ve örnek cümledeki bilmedikleri kelimelere de bakmak istediklerinde kendilerini bir çıkmazda buluyorlar. Bunun için, kelime bölümünde örnek cümlelerin Türkçe’lerini de kitabımızda içerdik. Aynı zamanda, öğrenilmesi amaçlanan bir kelimeyi diğer kelimelerin örnek cümlelerinde de mümkün olduğunca içererek aynı kelimelerde daha sık karşılaşılmasını sağlamayı amaçladık. Her kelime listesinin sonundaki ‘kelimeleri eş anlamlılarıyla eşleştirme’, ‘cümle tamamlama’ ve ‘paragraf tamamlama’ çalışmalarıyla hedef kelimelerin kalıcılığını artırmaya çalıştık.
Ancak fark edeceğiniz gibi, bu kitap yalnızca bir kelime kitabı değil. 25 adet Intermediate, 25 adet Advanced ve 25 adet de Expert olarak nitelediğimiz toplam 75 adet reading metniyle farklı soru türlerine aşinalığınızı artırmayı da amaçlıyoruz. Son 25 reading daha uzun ve doğrudan üniversitelerin proficiency sınavlarının ya da TOEFL ve IELTS sınavlarının formatında. Hangi sınava çalışıyor olursanız olun, son 25 reading parçasının da tamamını çözmeye çalışmanızı öneririz. İlk 50 reading parçasında ise, her parçada 10 kelimenin belirlendiğini ve bunlarla ilgili birer örnek cümle ve cümlelerin Türkçe çevirilerinin verildiğini göreceksiniz. Bu reading’lerde okuduğunu anlama sorularının yanı sıra kelime aktiviteleri de yapacaksınız. Bu kitabın temel bir getirisi de, hedef sınavlarda sıklıkla karşılaşılan konularda size çok sayıda okuma metni sunması. Reading Intermediate ve Reading Advanced bölümlerinde bir yandan kelime öğrenerek okuduğunu anlama sorularını yanıtlarken, bir yandan da çok çeşitli konularda arkaplan bilgisi edineceksiniz. Reading Expert bölümündeki örneklerin seviyesi, uzunluğu ve ardından gelen soru tipleri gerçek sınavlarda karşınıza çıkacak olanlarla aynı olduğundan bolca örnek sınav çözme şansınız da var.
Bireysel çalışmanızı kolaylaştırmak için kitap boyunca sunulan bütün egzersizlerin cevaplarını kitabın sonundaki cevap anahtarı kısmında sunduk. Özetle, okuma becerilerinizi geliştirmenize fırsat sunmak için çok çalıştık. Hedef sınavlara yönelik özel olarak hazırlanmış kelime çalışmalarını, çeşitli seviyelerde okuma parçalarını, farklı soru tiplerini, ve gerçeğine uygun örnek sınavları zamanlarını verimli şekilde kullanmak isteyen herkes için bu kitapta topladık. Şimdi çalışma sırası sizde.
Bu arada, yazma becerilerini cümle kurmaktan essay yazmaya kadar geliştirmek amacıyla hazırladığımız A Comprehensive Guide to ACADEMIC WRITING FOR PROFICIENCY kitabını da henüz edinmediyseniz, incelemenizi öneririz. Daha fazla bilgi için talipgulle.com sitesini ziyaret edebilirsiniz.
Talip Gülle & Yavuz Kurt
