Ebû Mansûr el-Mâtürîdî (ö. 333/944) bugünkü Özbekistan’ın sınırları içinde yer alan Semerkant şehrinin Mâtürîd mahallesinde doğmuş ve aynı şehirde vefat etmiş, Türk asıllı olma ihtimali kuvvetli olan bir kelâm âlimidir.
Mâtürîdî’nin yaşadığı bölge önceleri Abbâsî Devleti’ne bağlı iken, Mütevekkil-Alellah döneminde Sâmânîler’in hâkimiyeti altına girmişti. Bu dönemde çeşitli alanlarda yetkin âlimlerin yetişmesi için gerekli zemin devlet eliyle hazırlanmıştı. İmam Mâtürîdî böyle bir ortamda ilim tahsil edip eserler vermiştir.
Mâtürîdî, Ebü’l-Hasan el-Eş‘arî ile birlikte Ehl-i sünnet’in kelâm akîdesini sistemleştiren, Hz. Peygamber’in ve ashabının İslâm’ın temel konularına dair anlayışlarını savunup müslümanlar arasında yerleşmesine çaba gösteren, ayrıca Mu‘tezile, Şîa ve benzeri fırkalarla aşırı görüşleri sebebiyle mücadele etmiş olan büyük bir İslâm âlimidir. Bu iki âlim akıl-nakil ilişkisindeki mutedil tutumları dolayısıyla dikkatleri çekmiş ve geniş kitleler tarafından kabul görmüştür.
Ebû Hanîfe çizgisinde ve Ebû Mansûr el-Mâtürîdî’ye nispetle kurulan Mâtürîdiyye mezhebi, tek başına bütün müslümanların yarısını kendisine bağlamayı başaran bir ekoldür. Mâtürîdî’nin Kitâbü’t-Tevhîd’i bu ekolün temel kitaplarından biridir. Buna rağmen Kitâbü’t-Tevhîd’in başta Mâtürîdiyye mensupları olmak üzere ilim adamları tarafından yeterince bilindiğini söylemek mümkün değildir.
