Şair-filozof, çizer, deneme yazarı, dramaturg Paul Valéry, romanesk türe karşı olduğunu söylemesine karşın fable görünümündeki Monsieur Teste'le kurgunun en özgün örneğini verir.
“Yetersizlik üzerine kurulan bir hiyerarşinin ne anlama geldiğini düşünün – içinde bir tutam dürüstlük, kocaman bir parça da eşitsizlik barındıran organik kalbinizle eğlenirim bazen. Her birimizin içinde var olan atomlardan birinin çok önemli olduğunu düşünürüm. İki ayrı enerjiden oluşan bu atomun her bir parçası diğerinden kopma savaşımı verir. Birbirlerine karşıt olan bu enerjiler azılı düşmanlıklarına karşın ayrışamazlar; çünkü doğa onları ebediyen birleştirmiştir.
O Cumhuriyetin kalbi, skandallar, ani gelen ve yasadışı servetler, komplolar ve cinayetler için atıyordu… referandumlar, sıradan başarılar, iki dudak arasından çıkan sayısız suikastlar – çalma çırpmaları geçelim. Orada tutucular, vurguncular, fahişeler, inançsız görünen inançlılar, imanlı gibi davranan dinsizler vardı; sahte saflar, gerçek aptallar, otoriteler, anarşistler, kılıçlarından mürekkep damlayan cellâtlar; kimler yoktu ki...”
İnsan, yaşamından ve eylemlerinden daha kapsamlıdır.
Düşündüklerim ve yaptıklarım yapabileceklerimin sadece bir parçasıdır.
Monsieur Teste
