Foucault'dan Deleuze'e Postmodern Bir Arkeoloji
Bu kitapta geliştirdiğim savların nihai amacı, aslında, panoptikon’dan post panoptikon’a geçişte gözetim meselesini tek başına ele almak değildir. Gözetim, metnin geneli düşünüldüğünde ikincil kavram düzeyinde görülmelidir. Çünkü benim odaklandığım asıl husus, panoptikon’daki değişim ve dönüşümlerin gözetim olgusunda yol açtığı sonuçlar değil; tersine bu dönüşüme kaynaklık eden ve bunları gözetim üzerinden kavrayabileceğimiz nedenlerdi. Başka bir ifadeyle, kitap boyunca yanıtını aradığım saklı soru şuydu: iktidar ilişkilerindeki değişim nasıl bir bağlama tekabül etmektedir ki, bu dönüşüm momentleri panoptikon olgusuna içkin gözetimsel tertibatlar üzerinden anlaşılabilir. Yani benim sorunsalım, gözetim olgusunda dönüşümlerin bulunduğuna dair bir önvarsayıma dayalı değildir; tam tersine buradaki dönüşümün, gözetimi işlevselleştiren iktidar düzeneği içerisindeki bir eksen kaymasından kaynaklandığını iddia ediyorum. Kısaca, dönüşümün kendisi gözetimin kendisinde değil; gözetimin yapılandırıldığı iktidar zeminindedir ve gözetim bu zemindeki kaymalardan ötürü yeni bir bağlama tekabül etmektedir. İşte bu kitapta yapmayı amaçladığım şey, gözetimdeki halihazırdaki -ve gelecekteki muhtemel- dönüşümlerin iktidar ilişkilerindeki etmenlere bağlı olarak konumlandığını göstermektir.
Efe Baştürk
