Touraj Atabaki’nin bu çalışması, II. Dünya Savaşı ve sonrası uluslararası bağlamı içinde modern İran siyasal tarihi üzerinedir. İran Azerbaycanı’nda özerk bir devletin yükseliş ve düşüşünün Soğuk Savaş’ın başlangıcı olduğu söylenebilir. Bunun ortaya çıkardığı sorunlar milliyetçilik, etnisite ve yurttaşlık- güncel Azeri krizini anlamak için hayati önemdedir.
Kitap, İran’ın Anayasal Devrimi (1905-1906), otokratik Rıza Şah rejimi altındaki köklü reformlar ve bunların İran Azerbaycanı’nda etnik kimlik üzerine etkileri, Rıza Şah’ın tahttan indirilişi, Müttefik Güçler’in rolü ve İran’ın işgali gibi 20. yüzyıl İran siyasal tarihinin önemli gelişmelerinde Azerbaycanlı siyasetçilerin oynadıkları rolü ele alıyor. Çalışmanın merkezinde Azerbaycan Özerk Hükümeti’nin 1945-1946’da kuruluşu ve düşüşü ile bu hükümetin başarıları ve örgütlenmesi yer alıyor. Uluslararası tarih arenasında belki bir skeç olan bu deneyim aynı zamanda 20. yüzyıl siyasal tarihine dair hayati unsurları ön plana çıkarıyor. Çalışma, Türk, İran ve Azeri kaynaklarına olduğu kadar İngiliz, Fransız, Amerikan ve Sovyet kaynaklarına ve İran Azerbaycanı Özerk Hükümeti döneminden hayatta kalan kişilerle yapılan görüşmelere dayanıyor. Kitap, dönemin önde gelen liderlerine dair biyografik ayrıntılar da içeriyor.
Profesör Touraj Atabaki Leiden Üniversitesi emekli öğretim üyesi ve Amsterdam’daki Uluslararası Sosyal Tarih Enstitüsü’nün de kıdemli araştırmacısıdır. Orta Doğu ve Orta Asya’nın toplumsal tarihi üzerine çalışmaktadır.
