Kitabu´l-Hamka ve´l-Mugaffilin (Ahmak ve Dalgınlar Kitabı), ahmak ve dalgın insanların komik hikayelerini anlatarak aptallığı hicveden bir eserdir. İbnü´l-Cevzi gibi ilmin pek çok dalında önemli eserler vermiş bir alimin, bir fıkra kitabı yazmış olması, eski alimlerin ilim halkalarında fıkra ve kıssalarla öğrencilerini dinlendirme geleneğinin bir parçası olarak kabul edilebilir.
İbnü´l-Cevzi kitabında akıllı insanların bile ahmakça davranışlar sergileyebileceğini ortaya koymaya çalışmış, yöneticiler, hakimler, ilim adamları gibi toplumun farklı kesimlerinden insanların ahmakça davranışlarından örnekler vermiştir.
Her ne kadar Abbasi dönemi toplumunun çeşitli yönlerini yansıtsa da, insanların zaman ve mekanla değişmeyen temel nitelikleri dolayısıyla bu eserin günümüze bakan pek çok yönünü görmek mümkündür.
