Cumhuriyetimizin iktisadi tarihini, odağına çoğu zaman gözden kaçmış önemli tarihsel dönemeçleri alarak titizlikle inceliyor Serdar Şahinkaya. Bu yeni çalışmasında da, Başvekil İsmet Paşa’nın 30 Ağustos 1930 Sivas Nutku ışığında, Osmanlı’dan Cumhuriyet’e demiryolları meselesini kaleme alırken; emperyalizme teslimiyetten, bağımsızlığa uzanan bir dönemecin aydınlatılmamış noktalarına ışık tutuyor.
“Serdar Şahinkaya’nın kitapta yer verdiği belgeler içinde biri özellikle çarpıcıdır. ‘Times’ın 16 Kasım 1858 tarihinde aktardığı haber. İngiltere’nin İstanbul (Konstantinopl) Büyükelçisi Lord Stratford de Redcliffe İzmir’de Punta (Alsancak) Tren İstasyonu’nun temelini atıyor ve konuşuyor. Şöyle diyor: ‘Batı uygarlığı levant (yakın doğu) kapılarına geldi, dayandı. Şimdiye kadar geçmeyi başaramadığımız bu kapılar ardına kadar açılmazsa, kendi çıkarlarımız doğrultusunda zor kullanarak bu kapıları açacak güce, hatta daha fazlasına sahip olduğumuzu herkesin bilmesini isterim.’ Demiryolunun nasıl emperyal bir ‘asset’ olduğunu ve başka bir şey olmadığını işin sahibinden başka kim daha açık anlatabilir? Kendi getirdiği trenle Osmanlı kapılarını açıp giriyor. O demiryolları, emperyalizmindir.”
Bilsay Kuruç
