2003-2022 , 20 Yılda toplam olarak 941 milyar 35 milyon dolar dış ticaret açığı ve toplam 671 milyar 76 milyon dolar da cari açık verdik.
Dış açıkların bir nedeni; üretimde dışa bağımlılık oranının yüksek olmasıdır. Bu nedenle aramalı ve hammadde ithalatı yüksektir.
Diğer nedeni; AKP iktidarının, küreselleşmeye teslim olmasıdır..
Üçüncü nedeni; Hükümete olan güven sorunu nedeni fiziki yatırım eğiliminin düşük olmasıdır.
Cari açık bugün; eğer dış borçla finanse ediliyorsa daha yüksek olmak üzere yarın, kaynak kaybı ve ülkenin yoksullaşması demektir. Bu durumda istikrarlı büyüme sürdürülemez. Ayrıca bir yandan katma değer yaratıp, diğer yandan kaynak ve servet kaybederseniz bu büyümenin bir anlamı olmaz.
Öte yandan, bizim gibi gelişmekte olan ülkelerde halkın refah düzeyini artırmak için, iktisadi kalkınmanın sağlanması gerekir. İktisadi kalkınma; büyüme yanında sosyal ve demokratik gelişmeyi de kapsar.
Türkiye, insan hakları ve demokratik özgürlükler statüsünde kısmen özgür ülke statüsünde iken, 2017 yılında özgür olmayan ülkeler statüsüne geriledi. Hibrit demokrasiden otokrasiye geçti. Yasama, yargı ve yürütme kısmen yasalarla, kısmen de tek başkana bağlandı.
Türkiye’nin kalkınması için önce; demokratik ve hukuki altyapıda reform yapmak gerekir.
Ekonomide ise;
Bir; Uzun dönemli ve bağlayıcı ve yapısal sorunlara çözüm odaklı planlama yapmak gerekir. Önce, kısmen ve geçici ithal ikamesi politikası uygulayarak üretimi dışa bağımlı olmaktan kurtarmak gerekir.
İki; Devlet – piyasa optimum dengesini kurmak gerekir. Bunun için tekel niteliğindeki altyapıları devletin yapması ve özelleşenler ile Yap-işlet devret dışında kalan kamu-özel işbirliği yoluyla yapılmış, toplumsal maliyeti yüksek yol-köprü ve tünelleri; stratejik önemde olan elektrik dağıtımı gibi tekelleri, devletleştirmek gerekir.
Üç; Kısa dönemde, İMF’ ile stand by yapmak, AB ile yakınlaşmak gerekir. Devlette ve eğitimde kurumsal yapıyı oluşturmak, Merkez Bankası bağımsızlığını sağlamak, reel faiz uygulamasına geçmek, dalgalı kur politikasını değiştirerek, yarı sabit kur politikasına geçmek gerekir.
