Tercüme- i hal ferdin tarihidir. Tarih yazıcılığının en kadim ve en cazip türünü teşkil etmektedir. Ancak binbir cepheli bir insanın tanınmasının, tartılamsı ve yazıyla ifade edilmesi gibi çok zor ve ince işçilik gerektiren bir mesuliyet olduğu da ortadadır. Bu arada ferdin tarihi ile cemiyetin tarihi veya diğer bir ifade ile içtimai irade ile ferdi irade arasındaki münasebetin ortaya konulması bu işin en hassas noktasını teşkil etmektedir. Bu bakımdan kitaptaki yorumların mütevazi derecede kalmasına, ancak şahıslar hakkındaki temel bilgilerin tespit edilmesine mümkün derecede itina gösterilmiştir. Birçok tarihi şahsiyetin 20. asır tarihine dair araştırmalarda bilhassa inkılap tarihine dair kitaplarda sadece kuru bir isimden ibaret kaldığı ve dolayısıyla da bu gibi isimleri kitaplara koymanın hiçbir mana ifade etmediği açıktır. Bu itibarla tarihin ve bilhassa yakın tarihin şahsiyetleri veya kıymetli meçhulleri hakkında daha fazla araştırma yapılması zarureti ortadadır. Tarihin Gölgesinde ismi altında topladığımız tercüme- i hal yazıları III. Selim devrinden itibaren devlet ve cemiyet hayatımızda bir mevkii bulunan ve bu itibarla da tanınması gerektiğine inanılan şahsiyetler hakkındadır.
