"Revnaku'l-İslâm 15. Yüzyılda Vefâyî tarafından kaleme alınmışnasihat-nâme türüne dahil edebileceğimiz manzum muhtasar bir ilmihal kitabıdır. Eserde ağırlıklı olarak fıkhî meseleler işlenmiş ise de ilmin ve
âlimin kıymeti ibadetlerin fazileti gibi konularda lirizmin gücünü hissettirdiği kısımlarla da karşılaşırız. Yine misafire hizmet bazı günlük işlerde tavsiye edilen tutum ve davranışlar gibi konuların yanında zaman zaman nasihat özelliğindeki beyitlere de rastlarız.
Bu eser birçok araştırıcı tarafından dikkatle incelenmiş olup birçok
defa neşredilmiştir. Bu neşirlerden sadece biri kril harfleriyle Türkmenistan'da gerçekleştirilmiştir. Diğerleri Arap harfli asıl metnin basımından
ibarettir. Ancak bugüne kadar tam bir metin tenkitli neşri yapılmamıştır.
Eserin çeşitli kütüphanelerde yazma nüshaları da bulunmaktadır. Fakat bu nüshaları elde etmek pek de kolay olmamaktadır.
Çalışmamızda esas aldığımız nüshalardan biri Özbekistan Fanlar Akademisi Ebu Reyhan
Biruni Şarkşinaslik Enstitüsünde 2757/1 numara ile kayıtlı bulunan Revnaku'l-İslâm nüshasıdır. Karşılaştırdığımız diğer iki nüsha ise İran'da yapılan farklı iki neşirdir. Bunlar hakkında inceme kısmının sonunda
bilgi verilmiştir.
Revnaku'l-İslâm Oğuz Türkçesi unsurlarını fazlaca taşıyan karışık dilli bir eserdir. Bu özelliğiyle Türkmen Türkçesi edebî ürünlerinden sayılmıştır. Çağatay edebiyatı ve öncesine ait dönemlerde Oğuzca özellikler
sergileyen eserler bulunmaktadır. Bu tür eserlerin incelenmesi
edebiyet tarihimizde karanlıkta kalan bazı noktaların daha net görülmesiVEFÂYÎ:REVNAKU'L-İSLÂM
ne katkı sağlayacaktır.
Revnaku'l-İslâm bu yönüyle de önemli bir eser durumundadır. Belirtmemiz gereken diğer bir husus da eserin Türkmen
mekteplerinde okutulan ve halk arasında da okunan bir eser olmasıdır. Bu sebeple Hazar ötesi Türkmenlerinin hayatında önemli tesirleri tespit edilebilecektir.
Netice olarak diyebiliriz ki Revnaku'l-İslâm dil ve edebiyat
için olduğu gibi eğitim ve sosyal hayat açısından da belirli malzemeler sunabilecek bir eserdir. Hazırladığımız bu çalışmada elbette ki kskliklikler olabilir. Bu konuda iyi niyetli tenkitere her zaman açık olduğumuzu söylemeliyiz. Son
olarak yerinde düzeltmeleri ve kıymetli görüşleriyle çalışmamıza katkıda bulunan ve bize rehberlik eden hocam Prof. Dr. Kemal YAVUZ'a eseri hazırlarken değerli görüşlerine başvurduğumuz ve aydınlatıcı görüşlerinden
istifade ettiğimiz hocalarım Prof. Dr. Şeyma GÜNGÖR ve Prof. Dr. Muhammed Nur DOĞAN'a ve çeşitli şekillerde yardımlarını gördüğüm bütün arkadaşlarıma gönülden minnet ve şükranlarımı sunarım.
Abid Nazar MAHDUM
