(1300-1774)
Bu çalışma, Osmanlı ordusunun sefer sırasında (gidiş ve dönüş ile birliklerin toparlanması ve kışlak dâhil) ülke içinde geçilen güzergâhlarda halk ve çevreyle yaşadığı ilişki biçimleri üzerine odaklanmaktadır. Ana inceleme alanı ise ordunun sefer esnasında geçtiği yollar ve konakladığı menzillerde halka ve çevreye zarar verip vermediği, eğer zarar vermişse bunun düzeyi ve yönetimin bu durumu engellemeye yönelik çabalarıdır. Bunun yanında ordu ve halk arasında yaşanan ticaret, halkın davalarını ordu divanına taşıması, sefer sırasında halktan istenen yardımlar, ordunun menzil bölgelerindeki asayişe yönelik katkısı, askerlerin sefer güzergâhı boyunca tabiatla yaşadığı mücadele gibi başka bazı konular da incelenmiştir.
Bir cümleyle bu eser; ordu, çevre ve halkın sefer sırasındaki etkileşim durumunu, bu etkileşimin ortaya çıkardığı anlamı, devletin bu etkileşimi yönlendirmek için aldığı tedbirleri ve bu tedbirler bağlamında konuya yaklaşımının altında yatan zihniyeti tespite yönelik atılmış bir adımdır.
