Leibniz felsefesinin yılmaz savunucusu Candide ve yol arkadaşları beş yıl sonra yeniden karşınızda. Voltaire’in bu ünlü başyapıtının Dorlion Yayınları tarafından gerçekleştirilen genişletilmiş ikinci baskısında eserin orijinal çizimleri de yer alıyor. Kitapta ayrıca yazara ait iki şiir de kendilerine yer buluyor. Bunlardan ilki olan Lizbon Felaketi Hakkındaki Şiir’de şöyle veryansın ediyor yazar:
“Ah, bedbaht ölümlüler! Ah acınacası yeryüzü!
Ah, korkunç yığınları ölümlülerin!
Faydasız acıları ebedi münakaşanın!
Yanılgı içindeki filozoflar bağırmaktasınız: Her şey iyi!”
Hemen arkasından gelen Tabiat Kanunu Hakkındaki Şiiri’nde ise Spinoza’nın ağzından konuşmaktan geri kalmıyor:
“Bu pişmanlıklar, bu bağrışları tabiatın,
Sadece alışkanlık ve yanılsamalardır,
Milletlere ilham ettiği ortak bir ihtiyacın.”
Oysa ki her şey o kadar basit ve o kadar kolay ki. Sırrını da saklamıyor aslında. Hatırlayın onca maceranın ardından huzuru İstanbul’da bulan Candide’e söylettiği son cümleyi Voltaire’in:
“Bahçemizi işlememiz gerek.”
