Aşk, ateşin ve gözyaşının diliyle konuşur.
Soylu bir ailenin tek erkek evladı olan Pyotr Andreyeviç babasının isteği üzerine subay olarak orduya yazılır. Ülkenin uzak bir köşesindeki kalede görev yapmaya başlar. Askerliği boyunca, yüzbaşının kızına duyduğu
aşk ile ülkeyi kasıp kavuran köylü ayaklanmasında yerine getirmesi gereken görevler arasında çatışma yaşar. O, bu çatışmada hiçbir zaman cesaret ve onurun bayrağını yere düşürmeyecektir.
Savaşı ve aşkı tarihsel bir zeminde, olanca çıplaklığıyla anlatan bu roman dünya edebiyatında öncü bir rol oynamış ve pek çok büyük yazarı etkisi altına almıştır.
“Yüzbaşının Kızı ile karşılaştırılınca bütün romanlarımız ve büyük hikâyelerimiz yavan kalıyor. Saflık, yumuşaklık, öyle bir yüksekliğe ulaşıyor ki bu yapıtta, gerçek bile yapmacık ve karikatürize edilmiş gibi görünüyor... Ortaya ilk olarak gerçekten de Rus karakterleri çıkıyor. Kalenin basit komutanı, karısı, bayraktar, biricik topuyla kalenin kendisi, zamanın karışıklığı, sıradan insanların o alçakgönüllü büyüklüğü... Bütün bunlar yalnız gerçek değil, onu da aşan bir şey...”
- Gogol
