Şehir Tarihi ve Mimarisi
Karoly Kos’un en önemli amacı Avrupa sanat tarihi yazınında tam olarak ele alınamayan Osmanlı-Türk sanat tarihinin özünü kavrayabilmekti. Sanat tarihinin yazılı kayıtları doğrultusunda şehirde iz sürdü ve bunu üç gruba ayırarak gerçekleştirdi. Bunlardan ilki Bizans kiliseleri ve Osmanlı camiileri idi. İkinci grubu mezarlıklar ve türbeler oluşturuyordu. Üçüncü ve son grubu ise Konstantinopolis’te ve daha sonraki İstanbul’da bulunan sivil yapılar oluşturuyordu. Kos burada vurguyu sokağa, şehirleşmeye ve şehir düzenlemeciliğine yapmak niyetindeydi. Bu amaçla bu konunun tarihsel gelişimi, geçmişi ve geleceği üzerine kurumumuz için daha geniş, fotoğraflarla da desteklenen bir araştırma gerçekleştirmek istiyordu. Yangında yok olan İstanbul semti için yeniden inşa programı üzerine hazırlayacağı plan taslağını da bu çalışmasına eklemeyi düşünüyordu. Károly Kós, ulusal tarz ve biçimlere büyük değer veren bir mimar olarak tanınır. Yani şu hususta emin olunabilir ki, onun tarafından hazırlanacak olan şehir planları yöreye özgü özellikleri ve ulusal gelenek ve değerleri içeren planlar olacaktır. Böylece İstanbul da, savaş öncesi burada faaliyet gösteren Fransız mimarların yapmak istediği gibi Avrupaî gelişim içinde yavaş yavaş standart devasa binaların doldurduğu bir şehir olmaktan kurtulacaktır. Kós tarafından hazırlanan bu çalışma yayınlandığında kurumumuzu İstanbul’a ve Türklerin ulusal çıkarlarına sımsıkı bağlayan bir halka olacaktır. Bu nedenle de Macarca ve Almanca yayınlanmasının yanı sıra Türkçe olarak da yayınlanıyoruz.
Antal Hekler
Kostantinopolis Macar Bilim Enstitüsü Müdürü
