Kelime Çözümlemeli
ürkiye Türkçesi Söz Dizimi, bugünkü Türkçenin söz dizimi özelliklerini ortaya koymak amacıyla hazırlanmıştır. Kitapta geleneksel bir bakış açısıyla konular ele alınıp incelense de birçok noktada modern bakış açıları da esere yansıtılmaya çalışılmıştır.
Türkiye Türkçesi Söz Dizimi, Türk dili ve edebiyatı ve Türkçe eğitimi bölümlerinde okuyan öğrenciler başta olmak üzere konuya ilgi duyan herkesin yararlanabileceği bir biçimde hazırlanmıştır.
Kitapta ele alınan konuların ilk olarak “nedir” sorusuna karşılık gelecek tanımları verilmiş, ardından özelliklerine ve alt başlıklarına geçilmiştir. Bunun yanında her bir konuyla ilgili olabildiğince fazla örnek verilmeye çalışılmıştır. Yeterince örnek görülmedikçe ve yeterince uygulama yapılmadıkça kuramsal bilgilerin çok az yarar sağladığı herkesçe bilinen bir gerçektir. Bu nedenle, kitabın sonunda örnek cümle çözümlemeleri de yapılmıştır.
*******
Türkiye Türkçesi Söz Dizimi, bugünkü Türkçenin söz dizimi özelliklerinin ortaya konması amacıyla hazırlanmıştır. Kitapta “geleneksel bir bakış açısı”yla konular ele alınıp incelense de birçok noktada “modern bakış açıları” da esere yansıtılmaya çalışılmıştır.
Kitap, cümle (cümlenin nitelikleri, cümlede ögelerin dizilişi), cümlenin ögeleri (yüklem, özne, nesne, dolaylı tümleç, zarf tümleci, cümle dışı ögeler -bağımsız tümleç-), kelime grupları (isim tamlaması, sıfat tamlaması, zarf tamlaması, ikileme, bağlama grubu, edat grubu, ünlem grubu, birleşik isim grubu, unvan grubu, sayı grubu, aitlik grubu, birleşik fiil, fiilimsi grupları, kısaltma grupları), cümle türleri (yapısına göre: basit cümle, birleşik cümle, sıralı cümleler, eksiltili (kesik) cümle; yükleminin türüne göre: fiil cümleleri, isim cümleleri; yükleminin yerine göre: düz -kurallı- cümleler, devrik cümleler; anlamına göre: olumlu cümleler, olumsuz cümleler, soru cümleleri) ve cümle çözümlemeleri bölüm ve alt bölümlerinden oluşmaktadır.
Kitapta her bir bölümde yer alan konuların ilk olarak “nedir” sorusuna karşılık gelecek tanımları verilmiş, ardından özelliklerine ve alt başlıklarına geçilmiştir. Ayrıca konularla ilgili olabildiğince fazla sayıda örnek getirilmeye çalışılmıştır. Yeterince örnek görülmedikçe ve yeterince uygulama yapılmadıkça kuramsal bilgilerin öğrenciler için çok az yarar sağladığı herkesçe bilinen bir gerçektir. Bu nedenle, kitabın sonunda (s. 269-373) örnek cümle çözümlemeleri de yapılmıştır.
Türkiye Türkçesi Söz Dizimi’nde bundan önceki birçok yayında yapıldığı gibi, kurallar edebî metinlerden alınan örneklerle ele alınıp değerlendirilmiştir. Bu noktada en basit ve kısa örnek cümlelerden daha karmaşık ve uzun örnek cümlelere doğru gidilmeye çalışılmıştır.
Türkiye Türkçesi Söz Dizimi, özelilkle üniversitelerin Türk Dili ve Edebiyatı, Türkçe Eğitimi ve Sınıf Öğretmenliği bölümlerinde ve Açıköğretim Fakültesinde okuyan öğrenciler başta olmak üzere konuya ilgi duyan herkesin yararlanabileceği bir biçimde hazırlanmıştır.
