Batı Anadolu’da İki Kazanın Uzun Hikayesi
Osmanlı dönemi Batı Anadolu’suna doğru çıktığımız tarihî yolculukta yolumuz Gediz ve Kula’ya, Yol’a yakın ve uzak iki kaza merkezine düşmüştür. Bu kitap işte bu yolculuğun bir hikâyesidir. “Usuldendir, kılavuzsuz yola çıkan yoldan çıkar” diye bilinmektedir ki bu sebeple çalışmada Batı Anadolu’daki iki kaza olan Kula ve Gediz’in sosyo-ekonomik ve demografik yapısını ortaya koyacak çok sayıda kılavuz/yol gösterici olduğunu söylemeliyiz.
“Yola Yakın ve Uzak Olmak: Kula ve Gediz” örneğinde Kula yola yakın iken Gediz yola uzaktır. Dolayısıyla yola yakın ve uzak olmak, bu iki kazanın yazgısını tayin etmiştir. “Uzun hikâye” ise 15. yüzyılın sonlarında başlayıp 20. yüzyılın ortalarına kadar sürmüştür. Ve burada 15. ve 16. yüzyıl için tahrir defterleri ve muhasebe defterleri, 17. yüzyıl için avarız defterleri, uzun bir 19. yüzyıl için tevzi, nüfus ve temettuat defterleri ile şer’iyye sicilleri ve salnameler, 20. yüzyıl için ise TUİK verileri yol göstermiştir.
Çalışmada iki kaza merkezinin sosyo-ekonomik ve nüfus yapısına işaret eden farklı kategorideki çok sayıda verinin tasnif edildiğini görülecektir. Dolayısıyla karşımızda çok katmanlı bir hikâye durmaktadır. Bu haliyle çalışma sadece uzun süreli bir hikâye değil, aynı zamanda çok katmanlı insan hikayeleridir. Son olarak, çalışmanın Osmanlı arşivindeki farklı tasniflerdeki belge türlerinin bir tarih tetkikinde kullanımına ilişkin bir örnek olmasının umulmakta olduğunu da ekleyerek takdiri okuyucularımıza bırakıyoruz.
