Yavuz Ali Paşa'nın Mısır Valiliği 1601 - 1603
Kelami-i Rûmî’nin Vekayi‘-i Ali Paşa adlı eseri, 1601 – 1603 yılları arasında Mısır valiliği yapan ve Sultan Üçüncü Mehmed’in son, Sultan Birinci Ahmed’in ise ilk vezîr-i a‘zamı olan Yavuz Ali Paşa hakkında orijinal bilgiler vermektedir.
İki yıllık bir zaman dilimini ihtiva etmesine rağmen işlenen konuların çokluğu ile dikkat çeken eserde genel olarak Yavuz Ali Paşa’nın icraatları anlatılmaktadır. Mısır’ın gelenek görenekleri, piramitler, Nil Nehri ile ilgili batıl inançlar, nehrin taşmasının hesaplanması, zehebiyye adı verilen mahalli geminin hususiyetleri, bayram kutlamaları ve şenlikleri, mesire yerleri, su dolapları öne çıkan başlıklardan sadece birkaçıdır.
Bir münşi olduğu kadar şâir tarafı da bulunan Kelâmî eser boyunca konuya uygun şiirler söylemeyi ihmal etmemiştir. Kelâmî’nin bu şiirleri neredeyse bir divançe teşkil edecek hacimdedir. Eserin 61a-126b varakları arasında Yavuz Ali Paşa’ya sundukları şiirlere yer verilen pek çok şairin şuara tezkirelerinde isminin geçmemesi eseri edebî bakımdan da son derece zengin kılmaktadır. Renkli tıpkıbasımı da ilave edilen eser gerek sayfalarındaki tezhibi, gerekse sekiz adet saray işi minyatürü ile göze de hitap etmektedir.
