Çalışma başlangıçta tetkiklerden yapılan taramalarla ders kitabı olarak düşünülmüş ve farklı konulara ilişkin araştırma ile makaleler taranarak gözden geçirilip bir senteze varılmak istenmiştir. Ancak daha sonra arşiv belgelerinden elde edilen örneklerle araştırma desteklenmiş, belge ve sayısal verilerle çalışmanın bazı bölümlerine orijinallik katılmıştır.
Bu çalışma yedi bölümden oluşmaktadır. Kitabın başında yer alan Giriş Bölümü tecessüs sahibi tarih meraklılarının ilgi duyacakları kaynakları tanıma ve oradan hareketle, merak ettikleri konulara ilişkin aynakları öğrenme ile onlara erişme ve araştırma imkânını bulacakları düşünülmektedir. Unutulmamalıdır ki, kaynakça bilgisi tarih öğrencileri, araştırmacı ve meraklıları için bir anahtardır. Diğer bölümlere gelince, Birinci bölümde, Devlet kavramı, Devlet-i 'Aliyye'de Devlet, hâkimiyet ve idare anlayışı, devleti oluşturan unsurlar, kuruluş meseleleri, devletin gelişmesi ve duraklama ile gerileme safhaları, ıslahat hareketlerine yöneliş, liberal akımlar ve kanuni esasiye geçiş sürecine ilişkin konular ele alınmıştır. İkinci bölümde; Devlet-i Aliyye'nin merkez teşkilatı, hanedanlık, yönetim anlayışı, padişah ve saray ile devan-ı hümayun konuları incelenmiştir. Araştırmanın üçüncü bölümünde; Devlet-i Aliyye'deki taşra teşkilatı konularına yer verilmiş ve belediye hizmetleri incelenmiştir. Dördüncü bölümde ilmiye mensupları, Osmanlı hukukunu oluşturan kaynaklar ve hukuk düzeni ele alınmıştır. Beşinci bölümde Osmanlı askeri düzeni ve ordusu konuları işlenmiştir. Altıncı bölüm Osmanlı toprak düzenine ve Yedinci bölüm de mali düzen konularına ayrılmıştır.
