Son devir Osmanlı münevverlerinden Fâik Reşâd (1851-1914) 63 yıllık ömrüne onlarca eser sığdırmış velûd bir yazardır. Şair, yazar, gazeteci, hattat, müderris, edebiyat tarihçisi gibi birçok kimliği şahsında toplayan Fâik Reşâd, bilhassa kitabet ve hâl tercümesi sahalarında yazdıkları ile tanınmaktadır.
1893-1896 yılları arasında Hazîne-i Fünûn dergisinde “Eslâf” serlevhası altında eski devirlerde yaşamış şair, yazar ve âlimlerin hâl tercümelerini ele aldığı yazı dizisi, devrinde ilgiyle karşılanmış; belli sayıya ulaşan biyografiler sırasıyla Eslâf I. Cilt, Eslâf II. Cilt, Terâcim-i Ahvâl ve Terâcim-i Ahvâl-i Meşâhîr adlarıyla kitap(çık) olarak da neşredilmiştir. Elinizdeki çalışmanın esasını da Fâik Reşâd’ın önce Hazîne-i Fünûn’da tefrika ettiği, ardından müstakil olarak yayımladığı bu eserler teşkil etmektedir.
Eslâf’ta 80, Terâcim-i Ahvâl’de 22, Terâcim-i Ahvâl-i Meşâhîr’de 6 kişinin hayat hikâyesine yer verilmiştir. Bu kitap, XIV. asırdan XIX. asra kadar Osmanlı dönemi ilim ve kültür hayatında muhtelif yönleriyle öne çıkmış bazı âlimlerin biyografilerini ve edebiyat tarihinde iz bırakmış bazı meşhur şairlerin hâl tercümelerinin yanı sıra seçkin şiir örneklerini ihtiva etmektedir.
