Ahmet T. Karamustafa, bu önemli çalışmasında, İslâmiyet’in ana mistik geleneği olan tasavvufun, 9.yüzyıldan 12.yüzyıla uzanan süreç içindeki oluşumunu ve kök salma dönemlerini kapsamlı bir biçimde değerlendiriyor. Yazar, tasavvuf tarihinin ilk safhasını bilimsel olarak çalışma konusu yapan bu eserle, bir anlamda ‘klasik dönem’ sayılan bu dönemi doğru bir yöntemle incelerken, tasavvufun sonraki tarihini ele alacak araştırmacılara da bir altyapı sunuyor. Altı bölümden oluşan kitapta, Bağdat sûfîliğinin doğuşu ve üç önemli temsilcisi Harrâz, Nûrî ve Cüneyd; Bağdat dışındaki başlıca mistik kişi ve akımlar; Bağdat sûfîliğinin İber yarımadası dahil diğer bölgelere yayılışı; sûfî yazın geleneğinin ortaya çıkışı; sûfîlik içinde başgösteren anlaşmazlıklar; sûfî cemaatlerin tekkelerde şeyhler etrafında örgütlenişi vetasavvuf içindeki şeriat karşıtı ve gelenekçi unsurların bakış açıları ayrıntılı bir biçimde irdeleniyor. Gerçek anlamda bir “ilk” sayılabilecek bu çalışma, bu konudaki birincil kaymakların yeniden değerlendirilmesinin yanısıra en son yapılan bilimsel çalışmaları da kapsıyor. Karamustafa bunu yaparken, yaratıcı analitik bir çerçeve içinde tasavvufun tarihsel gelişiminin de derli toplu bir anlatısını veriyor.
