Yararları - Zararları
Onyedinci asrın başlarından itibaren gelişmeye başlayan sömürgeciliğin temsilcileri İngiltere, Fransa, İspanya, Portekiz, Avusturya, Hollanda, İtalya, Almanya ve nihayet Rusya’nın belli başlı yükseköğretim kurumlarında, geçmişi yıllar öncesine uzanan birer şarkiyat bölümü vardır. Ayrıca bu devletlerin istisnasız hepsinde dışişleri bakanlığına veya sömürge işlerini yürüten kuruluşa bağlı bir Doğu Ülkeleri Dairesi mevcuttur. Buralarda çalışanların büyük çoğunluğu oryantalistlerden seçilegelmişlerdir. Batı idare sistemi içinde böyle kuruluşların olması elbette tesadüflerin ortaya çıkardığı bir sonuç değildir. Aksine belirli bir hedef ve gayenin sonucudur. Sadece bu bile şarkiyat çalışmalarının daha çok sömürgeciliğe zemin hazırlama hedefinin açık belgesidir. Zaman, oryantalistlere “sömürgeciliğin keşif kolu” diyenleri haklı çıkarmıştır. Yoksa bunca gayretin sırf ilim adına gösterildiğini ve başka gayesi olmadığını söylemek taraf tutmak değilse bönlük derecesinde saflıktır. Üstelik akla pek yakın da değildir.
