Pisagor’dan Einstein’a Bilimde Çığır Açan Denklemler
Robert P. Crease, Muhteşem Buluşlar’da, insanlık tarihine damga vuran denklemleri keşfediyor ve bizleri pek çok masalda karşımıza çıkan ve rasyonel, düzeni en ince ayrıntısına kadar belirlenmiş bir dünya vadeden 1 + 1 = 2 ifadesinden Heisenberg’in insan bilgisinin sınırlarını çizen belirsizlik ilkesine kadar uzanan gizemli bir yolculuğa çıkarıyor. Matematik diliyle ifade edilmiş her denklem, belirli bir düşünceyi ve felsefeyi temsil eder. Dolayısıyla, sadece matematik diliyle bir denklemi anlamak yeterli değildir. Bu denklemin ardında yatan düşünceyi ve bu düşünce bağlamında yapılan tartışmaları da bilmek zorunludur. Crease, her denklemin arka planında yaşanan bu canlı tartışmaları, denklemin ortaya çıkış sürecini başarılı bir biçimde anlatıyor.
Fotoğraflar ve şekiller sayesinde zengin bir görselliği bünyesinde barındıran Muhteşem Buluşlar, ele aldığı denklemleri kronolojik sırayla sunuyor okuyucuya. Pisagor teoremini ispat edebilmek için bir köleyi tatlı sözlerle ikna etmeye çalışan Sokrates’i izleyecek; termodinamiğin ikinci kanunu ile Shakespeare tiyatrosu arasındaki bağlantıyı keşfedecek; Schrödinger ve Heisenberg’in dalga mekaniğinden bahsederek birbirlerine yazdıkları, çoğu zaman duygu yüklü mektuplardan alıntıları keyifle okuyacaksınız. Böylesine ilginç ve pek de işitmediğimiz bilgiler sunan bu kitabın sayfalarını çevirirken, bir yandan da zaten bilinenlerin üzerine yenilerini eklemek için giderek daha da güç algılanan ve karmaşık konuları araştıran bilim insanlarının, kendilerinden önceki bilim insanlarından sadece dünyayı algılamakla ilgili belli bir birikimi değil, aynı zamanda bir dizi sorun ve hayal kırıklığını da miras aldığını şaşkınlıkla fark edeceksiniz.
Peki, sonuç ne mi olacak? Belki de bu kitap sayesinde tüm bakış açınızı değiştirecek, dünyayı ve anlamını farklı bir şekilde algılamamız gerektiğini düşünenlerden biri hâline geleceksiniz.
