Popüler İslamın Balkanlar’daki Destani Öncüsü
“Sarı Saltık’ın bu yarı destani yarı gerçek kişiliği, Balkanlar’da daha sonra şöhret bulmuş hemen bütün benzerlerininkinden çok daha renkli ve ilginç, çok daha popülerdir.
Sarı Saltık’ın sosyal-dini kökeni ve şahsiyeti hakkında kaynaklardaki değişik ve bazen çelişkili rivayet ve menkabeler ilk bakışta araştırmacının karşısına, sisler arasında kesin hatları belli olmayan bulutsu bir siluet çıkarır. Ancak dikkatli bir göz, bu bulutsu siluetin, elindeki tahta kılıcıyla bir gazi-evliyâya ait olduğunu fark etmekte gecikmeyecek, her şeye rağmen sonuçta onun, kendi zamanında etiyle kemiğiyle canlı olarak yaşamış tarihsel bir figür olduğunu anlayacaktır. Bu yönüyle Sarı Saltık, 5. yüzyılda İrlanda’ya Hıristiyanlığı götüren Saint Patrick’le bazı ortak yönler, benzerlikler sergiler. O sanki Balkanlar’da İslamın yayılış sürecinin Saint Patrick’idir.”
–Ahmet Yaşar Ocak
