Cevdet Paşa 19. asrın mütebahirir, İslam dünyasının endüstri asrının tahribatına direnebilmesi ve yeni dünya şartlarına intibakı için cehd içinde ömrünü geçiren mütefekkirlerden. 19. yüzyıl İslam dünyasının en karanlık asrı, ama aynı zamanda da uyanış devri. Çoğunluğu Batı kolonilerinin tebası haline gelen Müslümanların içinde kayda değer bir münevver sınıf ortaya çıkmış; Muhammed Abduh, Musa Carullah, Tahtavi, Seyyid Ahmed Han, Cemaleddin Afgani, İsmail Gaspıralı gibi tarihi şahsiyetler zulmet devrinin sona ereceğini haber veren müjdeciler.
