Teorisyen ve Yaklaşımlarına Göre
Bilimsel bir alanın incelenmesi öncelikle o alanda geliştirilmiş teorileri adlandırmayı ve yaklaşımlar çerçevesinde sınıflandırmayı gerektirmektedir. Bu anlayıştan hareketle kitapta, “organizasyon teorileri”, teorisyen ve yaklaşımlarına bağlı kalınarak adlandırılmakta ve sınıflandırılmaktadır. Bu bağlamda, kitapta, bilinen teoriler yanında son yıllarda ortaya konulan güncel teorilere de yer verilmektedir. Bu özelliği ile kitabın şimdiye kadar yazılanlardan farklı olduğu söylenebilir.
Bilindiği üzere teoriler; nesneler veya olaylar arasındaki ilişkileri açıklayan, doğrulukları kanıtlanmış bilgi kümeleridir. Bu anlamda teoriler birçok kavram ve önermeyi içerir ve onlara bir çerçeve oluşturur. Teoriler yararlıdır; çünkü onlar olguların açıklanmasında, veri toplamadan kısa yolu gösterirler. Bu nedenle, araştırmacıların araştırdığı konular hakkında tüm ayrıntıları araştırmasına gerek yoktur. Bunun yerine araştırmacı sadece teoriyi öğrenirse ilgili olguyu açıklayan soyutlamayı da öğrenmiş olur. Bu anlayıştan hareketle, bu çalışmada, organizasyon ve yönetim kavramları, teoriler aracılığıyla, çevresel faktörlerle ilişkilendirilerek açıklanmaya çalışılmıştır.
Organizasyon teorilerinin ortaya çıkışı ve gelişimi bir asırdır devam etmektedir ve bu konudaki çalışmalar günümüzde de hala sürdürülmektedir. Geçen bu süre zarfında sekiz yaklaşım çerçevesinde yüzlerce teori ortaya konulmuştur. Bu yaklaşım ve teoriler aynı zamanda kronolojik gelişmeyi de ifade etmektedir. Kuşkusuz bu yaklaşımlar arasında kesin bir sınır çizmek mümkün değildir. Günümüzde de önemlerini koruyan bu organizasyon yaklaşım ve teorileri birbirlerinin tamamlayıcısı konumundadırlar.
Bilimsel araştırmalarda, bilimsel bir araştırmanın amacı, keşfetmek, tanımlamak, açıklamak veya değerlendirme yapmak biçiminde olabilir. Bu bağlamda bu kitabın temel amacı, bir yapı olarak organizasyonları ve bu yapıyı harekete geçiren güç kaynağı olarak yönetim uygulamalarını neden-sonuç ilişkileri bağlamında tanıtmaktır. Böylece kültürel, sosyal ve ekonomik yaşamın olmazsa olmazı olan organizasyonlara ve bunların yönetiminden kaynaklanan sorunlara daha gerçekçi yaklaşılmış olacaktır. Ayrıca organizasyonel yapılarda etkililik, verimlilik ve performans sorunsalına kolaylıkla çözüm üretilebilecektir. Kısacası kitapta sunulan bu yaklaşım ve teorilerle yöneticilere, akademisyenlere ve bu konuda araştırma yapanlara organizasyon ve yönetim sorunları konusunda bir görüş açısı kazandırılmak istenilmektedir.
Kitap üç bölümden oluşmaktadır: Birinci Bölümde organizasyon kavramı irdelenmekte ve bu yapı hakkında genel bilgiler verilmektedir. İkinci Bölümde, organizasyon yaklaşım ve teorileri, teorisyenleri bağlamında incelenmekte; Üçüncü Bölümde ise organizasyonlarda iş bölümü ve koordinasyon biçimleri olarak tanımlanabilecek organizasyon yapıları; bileşen, biçim ve görünümleri açısından tanıtılmakta ve daha sonra da organizasyon yapılarının klasik tipolojisi hakkında bilgiler sunulmaktadır. Okuyucuya yararlı olması dileğiyle.
Doç. Dr. Aydın USTA
Malatya - Ocak, 2018
