Bütün zamanların en tanınmış eserlerinden biri olan Mesnevi, aynı zamanda dünyada en çok ilgi gören kitaplardan biridir. Eserin özgün dilinde yüzlerce basımının ve onlarca dile çevirisinin yapılmış olması bu ilginin göstergelerindendir. Bununla birlikte Mesnevi gerçekten ne kadar okunmaktadır, sorusuna rahat bir cevap vermek kolay değildir. Bu soruyu cevaplamak için Mesnevi okumalarının nitelik bakımından irdelenmesi gerekir. Mesnevi okumalarının niteliğini yükseltmek için farklı okuma biçimlerinin denenmesi, farklı okuma biçimleri için de farklı sunum ve basımların yapılması gereklidir. Bu noktada Mesnevi’den yapılan seçmeler kolaylaştırıcı bir işlev görebilir. Yapılacak seçkilerin çeşitliliği bu işlevi güçlendirecektir.
Elinizdeki çalışmada bildik seçkilerden farklı bir yön bulunduğunu söyleyebiliriz. Bu seçkide Mesnevi’den seçilen dizelerin Mevlâna’nın düşünce dünyasını yansıtacak nitelikte olduğu fark edilecektir. Bu çalışmada, genellikle yapıldığı gibi, Mesnevi hikâyelerine yer verilmemiş, bunun yerine, bu hikâyelerden Mevlâna’ca yapılmış çıkarımları barındıran kısımlar seçilmiştir. Dolayısıyla bu seçki, Mevlâna’nın düşünce dünyasını tanımada önemli bir imkân sunmaktadır.
Bedenler testidir ağzı kapalı
Her testide ne var ona bakmalı
Bengisu dolu o beden testisi
Bu beden testisiyse ölüm zehri
Sen içeriğine bakarsan şahsın
Kabına baktın mı yolunu şaştın
Sözü de şu beden gibi bil tıpkı
İçindeki can gibi say manayı
Beden gözü daima beden görür
Can gözüyse hüner dolu can görür
Mesnevi’nin sözleri de böyledir
Dışı saptırır, içi yol gösterir
(Mesnevi, 6. Defter, 650-655. beyitler)
