Marmara Yemekleri
İmparatorluğu’na başkentlik yapmış Bursa, Edirne ve İstanbul sayesinde bütün bölgede o günlerin havasını sezmek halen mümkündür. Bursa’da kuru erikli, tarçınlı bir et yemeğiyle hissedilebilir bu etki. Edirne’de helva sohbeti geleneğiyle kendini gösterir. Konuklara irmik helvası ve kahve ikram edilen, giderken yanlarına da diş hakkı olarak helva verilen sohbetlerdir bunlar. İstanbul ise bambaşka bir kültürler harmanıdır. Sarayda çok sevilen koruk suyu, limon suyu, tarçın, yemekleri lezzetlendirmek için halen kullanılmakta; keşkül, tas kebabı, hünkârbeğendi, kaygana, çılbır, zerde, düğün çorbası, külbastı, kadınbudu köfte, puf böreği, piruhi, vişneli ekmek tatlısı halen pişirilmektedir. Tekirdağ’da, İnegöl’de dışarıda yemek yeneceği zaman bu genellikle köfte olur. Yanında sirkeli fasulye piyazını, acı biberini, soğanını da unutmamak gerek… Edirne’de en yaygın yemek ise tava ciğeridir. İncecik dilimlenmiş karaciğer bol kızgın yağa bir daldırılıp bir çıkarılır; hemen pişer. Yanında kurutulmuş acı biber ve yoğurt yenir. Kısacası saray ve sokak yemeklerinin yanyana var olabildiği bir yerdir Marmara...
Karadeniz Yemekleri
Bol yağmur, yeşillik, hamsi, mısır, karalahana memleketi olarak bilinir Karadeniz… Oysa Karadeniz batısından doğusuna kocaman bir kültürler yumağıdır. Bolu’nun tepelerinden Artvin’in şaşırtıcı zeytinlerine dek bir rota izlerseniz tereyağının, kaymağın, tuzun, hamurun her türlü lezzetini tadarsınız.
Sütlü erişte, kedibatmaz, melengütçeği, dartı, çullama, çıraklar böreği, buharda pişirilen tavuk hamuru, çöven ekmeği, beyaz baklava, iskilip dolması, kiraz tuzlusu kavurması, fasulye turşusu, mıhlama, hamsili pilav, kuru meyvelerden yapılan kokoç çorbası, tokat kebabı, amasya çöreği, laz böreği.
İç Anadolu Yemekleri
Anadolu’nun orta yeri bereket derler; ama Anadolu toprağının bereketi kadar hanımlarının marifetli oluşu da bir gerçektir. En küçücük sarmalar, en minik mantılar, makarnalar burada yapılır. Parçalı asma yapraklarının her parçası ayrı ayrı serçeparmağı kadar sarılır. Kayseri mantısı yapmak için küçücük kesilmiş hamurun içine incecik kıyılmış soğan ve etle hazırlanan iç konur, mantı çabuk çabuk bükülür. Öyle ki, ellerin nasıl hareket ettiğini bile göremezsiniz. Çorbalarda kullanmak içinse tel şehriyeden bile küçük “çorbalık” makarna kesilir. Anadolu’nun ortasında incecik açılır yufkalar. İncecik sac börekleri, kat kat baklavalar, muska tatlıları, kesme kadayıflar, kat kat dağılan tahinli-tereyağlı katmerler yapılır. Gözleme ve böreklerin hamuru un, su ve tuzla tutulur. Baklava hamuru ise eldeki imkâna göre yumurtalı, yağlı, sütlü olarak hazırlanır. Biraz daha gevrek olan baklava yufkasıyla börek de pişirilir. Bütün bu işler, zahmetler tek başına üstesinden gelinecek gibi değildir elbet. Konu komşu bir araya gelerek, güle oynaya, imece usulü altından kalkar bu işlerin.
Ege Yemekleri
Mavi-yeşil denizi, gümüşi zeytin ağaçları, yaprakları mis gibi kokan incir ağaçları, badem ağaçları, üzüm bağları, mandalina çiçekleri, nergisler, boyunlarındaki çanların sesiyle çok uzaktan bile mutluluk veren keçi sürüleri… Ege'nin köy ve kasabalarında hâlâ bu güzellikler yaşanabiliyor.
Ege yemekleri dendiğinde çoğumuzun aklına haşlama ot salataları, balık yemekleri, zeytinyağlılar geliyor. Oysa İzmir, Aydın, Muğla, Manisa, Kütahya, Uşak, Denizli, Afyonkarahisar şehirlerinin her biri ayrı bir mutfak kültürüne sahip. Şehirlerin coğrafi koşullarına, orada daha önceden yaşamış milletlere, göçenlere bağlı olarak hemen hemen tüm Ege şehirlerinde bambaşka yemekler pişiriliyor.
Paça çorbası, kirde, boyoz, subye şerbeti, çullama böreği, paşa böreği, yuvarlama, gırlı gızartma, ekşileme, keşkek, süt kebabı, valigülü köftesi, mercimekli mantı, ılıbada dolması, tarhana bükmesi, alacadene yemeği, yanık yoğurt, çaput aşı ve adıyla müsemma yat geber ekmeği.
Güneydoğu Anadolu Yemekleri
8 yıllık bir emeğin sonunda ortaya çıkan bu eserler; Türk mutfağı için geçmişten günümüze köprü olurken, gelecek nesillere de bir miras niteliği taşıyor.
Bir bolluk bereket yeridir Güneydoğu. Hem doğa verir, hem de insanı çok şey bilir. Atalarının damak tadına sadıktır Güneydoğulular; eti, yağı, yoğurdu, bulguru çok severler. Güneydoğu dışarıda kebap, lahmacun, baklava üçgenine sıkışmış olsa da Güneydoğulu bilir kendi zenginliğini. Dağlardan toplanmış yabani otlarla yemekler yaparlar; en sevdikleri kengerdir. Bir köfte diyarıdır aynı zamanda. En meşhur çiğköftesinden tutun da, içli köftelere, guduklara kadar pek çok köftesi vardır. İçli köfte hamuru en ince burada açılır, en maharetli eller buradadır. Kuruluk dedikleri kuru patlıcan, haylan kabağı, acur, biberle veya bunların tazeleriyle nefis dolmalar yaparlar. Hatta has dedikleri marulun bile dolması olur. Bulgur ve dövme mutfağın en önemli malzemeleridir nefis bulgur pilavları yapılır. Tatlıları zaten malum. En güzel kadayıflar, en güzel baklavalar burada yapılır.
Kitabın sayfalarını çevirdikçe Güneydoğu’nun o cefakâr kadınlarını, kebap ustalarını, fırıncılarını, baklava ustalarını geçirin aklınızdan. Denediğiniz tarifler hoşunuza giderse, bir onlar, bir de bu kitabı hazırlayan bizler çok memnun olacağız..
Akdeniz Yemekleri
Bir zamanlar, İskenderun Körfezi’ne yaklaşan gemileri önce narenciye çiçeklerinin kokusu karşılarmış. Denize kadar gelirmiş bu güzel koku. Bugün ağaçların yerini uzun binalar almış olsa da, denizden uzak iç kısımlarda devam eder ağaçların saltanatı. Adanalı, kebabının üzerine bile turunç sıkar. Mersinli içli köftesini, dolmasını limonsuz düşünemez. Antalyalıysa en güzel reçelleri yapar bergamut ve turunç kabuklarıyla.
Biz Akdeniz bölgesinde pişirilen binlerce tarifi topladık, tek tek yaptık, eş dost oturup hepsini yedik. En güzellerini bu kitapta topladık: Antepfıstıklı kerebiç; künefe; taş kadayıf; züngül (müşebbek); Şam tatlısı; dolmalar; humuslar; bulgur köfteleri; elde kesilen makarnalar; tarhana; börekler; tepsi kebapları; Antalya piyazı; tarhana dondurması; mercimek dondurması; darı keşkeği; susam yağı; yerfıstığı yağı; batırık; tırşik… ve daha niceleri.
Doğu Anadolu Yemekleri
Doğu Anadolu’da Türkmen, Kürt, Ermeni, Zaza, Azeri, Kafkas kültürlerinin etkisiyle çok zengin bir mutfak görülür. Temel besin kaynağı buğday ve ettir. Ama ekmeğin yeri ayrıdır. Doğu Anadolu ekmeğe övgüdür dense yeridir. Tandır olan evlerde bol miktarda mayalı hamur ince ince açılıp tandıra vurularak pişirilir. Hazırlanan ekmek bir bezin içinde muhafaza edilir. Yeneceği zaman üzerine su serpilip gene bir bezin içinde bekletilir, hafif ısıtılır. Karın doyurmanın en basit yolu yufka ekmeğin içine bir şeyleri dürüp yemektir. Sulu hazırlanan çoğu yemek ufalanmış kuru ekmeğin üzerine dökülüp yenir. Hatta Arapgir’in ceviz sulusu da, Eğin’in yumurtalı tiridi de, Kemah’ın cıvırlası da böyle yenir. Cağ kebabı, içli köfte, tuzlu kaz, kadayıf dolması, kiraz yaprağı sarması, su böreği, hangel, hıngel, tatar böreği, kete, omaç helvası, azeri pilavları, lor dolması, kaysefe, murtuğa, büryan, avşor, analı kızlı, keledoş, katıklı dolma, acılı ayranıyla Doğu Anadolu bir zenginliktir.
