Mübadele çok yönlü ilgilenilmesi gereken bir konudur. Mübadeleyi anlamak istiyorsak; savaş kavramını, etnik ve din kavramlarını, sosyoloji bilimini, psikoloji bilimini ve tarih bilimini mübadelenin içine katmalıyız. Balkan Savaşları ve I. Dünya Savaşıyla birlikte Balkanlarda yaşayan Türk ve Müslüman tebaaya karşı başlayan saldırılar bizler için “Kurtuluş Savaşı”, Yunanlılar için “Küçük Asya Felaketi” olarak tanımlanan savaşlarla doruk noktasına ulaşmıştır. Anadolu'da gerçekleşen savaşlar neticesinde Yunanistan'a göç eden Rum Ortodoksların barınmaları için Müslüman Türklere saldırılar planlı bir şekilde artmıştır. Müslüman Türklere Anadolu'ya göç etmekten başka çare bırakmamışlardır. Lozan Antlaşmasının akabinde Mübadele sözleşmesiyle Türkiye'de yaşayan Rum Ortodokslarla Yunanistan'da yaşayan Müslüman Türkler mübadele edilmiştir. Göç yolculuğunda sancılı ve acı dolu olaylar yaşanmıştır. Limana kadar kilometrelerce yolculuğu yaya olarak gelmişlerdir. Yolda eşkıyaların ve çetelerin saldırılarına maruz kalmışlardır. Mevsimin kış olması hasebiyle soğuk hava koşullarında büyük güçlükler yaşamışlardır. Vapura bindiklerinde güvertede korunaksız bir şekilde soğuk havaya ve yağmura maruz kalmışlardır. Vapurda doğumlar ve ölümler olmuştur. Cenazeler denize atılmak zorunda kalınmıştır. Susuzluktan deniz suyu dahi içmişlerdir. Anadolu'ya geldiklerinde yaşadıkları yerle iklimin farklı olduğunu görmüşlerdir. Geldikleri yerlerdeki işlerini yapamamışlardır. Yerli halkın dışlama ve ötekileştirme davranışlarına maruz kalmışlardır. Savaştan çıkmış bir ülkede yoksulluğun pençesinde yaşam mücadelesi vermişlerdir. 3. Kuşak bir Lozan Mübadili olarak mübadele sürecini araştırıp kitap haline getirmek benim için atalarıma karşı bir borç ve görevdir. Bu borç ve görev bilinci ile yazdığım kitabımızı beğenerek okumanız temennisiyle…
